جاوا اسکریپت چیست و چگونه کار می‌کند؟

جاوااسکریپت (JavaScript) زبان برنامه‌نویسی سطح بالاو پویا مبتنی بر شی است. از JS در کنار  HTML و CSS، به عنوان یکی از سه هسته تشکیل دهنده صفحات وب، یاد می‌شود. البته استفااده از JS فقط به سمت کاربر (Front-end) خلاصه نمی‌شود و امروزه می‌توان با فریمورک‌هایی مانند vue.js  برنامه نویسی سمت سرور (Back-end) نیز انجام داد. پس می‌توان جاوااسکریپت(JS) را یک زبان برنامه‌نویسی Both Side دانست.
بر خلاف تشابه اسمی دو زبان برنامه نویسی جاوا (Java) و جاوااسکریپت (JavaScript) و باور عده‌ای که هر دو را یک زبان قلمداد می‌کنند، این دو هیچ‌ ارتباطی با یکدیگر، جز تشابه اسمی، ندارند. ساختار جاوااسکریپت شباهت زیادی به جاوا و C++ دارد. جاوااسکریپت زبان برنامه‌نویسی شی‌گرایی (Object-Oriented) و ساخت یافته (Structured) است. با این زبان می توان به محتوای داخل html دسترسی پیدا کرد.

 

دلیل یادگیری js

جاوااسکریپت یکی از زبان‌های اصلی برنامه نویسی مورد نیاز برای ورود به دنیای وب است. به‌خصوص که امروزه جاوااسکریپت گسترش و پیشرفت بسیار زیادی داشته و با فریمورک‌های قدرتمندی همچون انگولار، ری‌اکت، vue، Node و ... دراکثر پروژه‌ها مورد استفاده قرار میگیرد.

 

تاریخچه

سال 1995 آقای براندن ایچ در کمپانی Netscape  این زبان را در زمان کوتاه طبق شایعات تقریبا 10 روز نوشت.جاوا اسکریپت طراحی شده از تلفیق برترین ویژگی های زبان برنامه نویسی های ذیگر میباشد.

جاوا اسکریپت اول با نام Mocha معرفی شد که بعدها به LiveScript و در نهایت به جاوااسکریپت تغییر کرد . این تغییر نام همزان شد با پشتیبانی از جاوا در مرورگر وب Netscape Navigator. اولین نسخه جاوااسکریپت در دسامبر ۱۹۹۵ معرفی و عرضه شد. این نام گذاری باعث سردرگمی زیاد شد  و موجب ربط دادن این دو (جاوا و جاوا اسکریپت) به یکدیگر شد. بعضی این کار را یک ترفند تجاری برای به دست آوردن بازار جاوا میدانند.

به دلیل موفقیت عمده جاوااسکریپت در سمت کاربر برای صفحات وب، مایکروسافت یک نسخه سازگار از این زبان را ایجاد کرد و به علت مشکلات حقوقی آن را جی اسکریپت نامید. این زبان در نسخه ۳٫۰ از مرورگر اینترنت اکسپلورر و در اوت ۱۹۹۶ داده شد. تفاوت‌های این دو زبان به حدی جزیی است که اغلب جی اسکریپت و جاوااسکریپت به جای هم به کار می‌روند. هرچند که مایکروسافت در اینجا چند ده دلیل برای تفاوت جی اسکریپت با استاندارد ECMA مطرح می‌کند.

ابزارها و کتابخانه‌های معروف جاوا اسکریپت

یکی از مزایای جاوا اسکریپت، فریم‌ورک‌ها و کتابخانه‌هایی است که بر پایه این زبان شکل گرفته‌اند. کتابخانه هر زبان برنامه نویسی، در واقع مجموعه‌ای از دستورات آن زبان است که در قالب خلاصه و آماده برای استفاده قرار می‌گیرد. یکی از مشهورترین و نام‌آشناترین کتابخانه‌های جاوا اسکریپت، Jquery است. جی‌کوئری در واقع مجموعه‌ای از دستورات پیچیده‌ی جاوااسکریپت است که به‌صورت بسیار ساده و آسان در اختیار همه قرار دارد. جی‌کوئری این امکان را به شما می‌دهد که بجای کدنویسی طولانی، کدهای خود را در یک یا چند سطر خلاصه کنید با استفاده از جی‌کوئری می‌توانید بجای کدنویسی طولانی از مزیت‌های جی‌کوئری برای مثال این است که برای یک کار اگر باید ده خط کد جاوا اسکریپت بنویسید، با استفاده از یک متد یک خطی جی‌کوئِری می‌توانید همان کار را با کیفیت و دقت بالا انجام دهید.

این روزها با پیشرفت جاوااسکریپت دیگر تنها یک زبان برنامه نویسی برای طراحی وب‌سایت و افزودن انیمیشن نیست. فریمورک‌ها و ابزارهای زیادی با کمک جاوااسکریپت توسعه داده شداست که با آن‌ها می‌توان اپلیکیشن‌ها یا سیستم های پیچیده و نیمه پیچیده پیاده سازی کرد. برای مثال ری‌اکت که توسط فیسبوک و یا angularjs که توسط گوگل توسعه داده شده‌است نام برد. با معرفی nodejs امکان اجرای جاوااسکریپت سمت سرور فراهم شد.



به‌طور کلی با زبان جاوااسکریپت از سرورها تا اپلیکیشن‌های موبایل تا سیستم‌های وب قابل پیاده‌سازی هستند. ابزارهای زبان مورد بحث، این روزها به‌قدری گسترده شده‌اند که نمی‌توانیم بدون آن‌ها به دنیای وب فکر کنیم. از بین مشهورترین ابزارها و فریمورک‌های توسعه‌یافته به زبان جاوااسکریپت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 ReactJS که بسیاری از سایت‌ها و سرویس‌های بزرگ بر پایه‌ی این فریمورک توسعه داده‌ شده‌اند.
React Native محصول شرکت فیسبوک که به کمک آن با جاوااسکریپت میتوان برنامه موبایل نوشت.
فریم ورک AngularJs گوگل که آخرین نسخه آن angular 4 است و بسیاری از ابزارها و سرویس‌های بزرگ بر پایه‌‌ی آن توسعه داده‌ شده‌اند.
زبان اپن-سورس NodeJS که  امکان برنامه‌نویسی با زبان جاوااسکریپت را در سمت سرور فراهم می‌کند.

نکته:

وانیلا جاوااسکریپت یا وانیلا جی اس (Vanilla JS) اصطلاحی است که به همان زبان جاوااسکریپت اطلاق می‌شود. در حقیقت، وانیلا جی اس هیچ فریمورک یا کتابخانه خاصی نیست. این اصطلاح بیشتر برای کسانی ساخته شده‌است که گمان می‌کنند برای استفاده از جاوااسکریپت، حتماً باید از کتابخانه‌های موجود یا فریمروک خاصی استفاده کنند.