آیا تا به حال فکر کرده‌اید که یک وبسایت یا یک اپلیکیشن موبایل چگونه ساخته می‌شود؟ هر بار که شما یک جستجو در گوگل انجام می‌دهید، یک ایمیل می‌نویسید یا با کامپیوتر بازی می‌کنید، در واقع با نتیجه کار یک برنامه‌نویس در تعامل هستید. در این مقاله برای اینکه بدانیم برنامه نویسی چیست؟ به بررسی تاریخچه، انواع زبان‌های برنامه‌نویسی، آینده شغلی و بازار کار برنامه‌نویسی می‌پردازیم؛ همراه ما باشید.
برنامه نویسی چیست؟ هرچیزی که باید درباره برنامه نویسی بدانید.
به زبان ساده، برنامه نویسی عبارت است از، ارائه مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها به کامپیوتر برای اجرا. یک دستور پخت غذا، به ما می‌گوید که چه مواد اولیه‌ای با چه ترکیبی در نهایت به یک غذای خاص تبدیل می‌شوند. برنامه‌نویسی نیز مانند یک رسپی تخصصی به کامپیوتر می‌گوید که با استفاده از کدام داده‌ها و چگونه عملیات موردنظر را انجام دهد.
برای پاسخ به اینکه برنامه نویسی یعنی چه؟ ابتدا باید به یک سوال دیگر پاسخ دهیم. "زبان ماشین چیست؟" زبان ماشین، پایین‌ترین سطح زبان برنامه‌نویسی است که مستقیماً با دستورالعمل‌های اجرا شده توسط سخت‌افزار کامپیوتر مطابقت دارد. زبان ماشین، شامل یک سری اعداد باینری (0 و 1) است که دستورالعمل‌ها و داده‌های خاصی را نشان می‌دهد.
ابتدا، یک برنامه‌نویس، کدی را می‌نویسد. این کد شامل مجموعه‌ای از حروف، اعداد و سایر کاراکترها است. در مرحله بعد، یک کامپایلر هر خط کد را، به زبان قابل فهم برای ماشین تبدیل می‌کند. سپس، کامپیوتر کد را اسکن کرده و آن را اجرا می‌کند. در نهایت، کامپیوتر وظایف معینی را انجام می‌دهد. این وظایف ممکن است شامل نمایش یک تصویر در یک صفحه وب یا تغییر فونت بخشی از متن باشد.
تاریخچه برنامه نویسی
آشنایی با تاریخچه برنامه‌نویسی به ما کمک می‌کند تا بدانیم هدف از برنامه نویسی چیست. تاریخ برنامه‌نویسی به اوایل قرن نوزدهم باز می‌گردد، زمانی که ریاضیدان آدا لاولیس، الگوریتمی را برای موتور تحلیلی چارلز بابیج ایجاد کرد که اولین کامپیوتر جهان محسوب می‌شود. با این حال، اولین زبان برنامه‌نویسی واقعی در دهه 1950 به نام FORTRAN (ترجمه فرمول) توسعه یافت. از این زبان برای محاسبات علمی و مهندسی استفاده می‌شد.
دهه 1970 شاهد توسعه زبان‌هایی مانند C و Pascal بودیم، که برای نوشتن سیستم‌عامل‌ها و برنامه‌های کاربردی استفاده می‌شدند. در دهه 1980، اولین زبان شی‌گرا، اسمال تاک، ایجاد شد. این زبان به توسعه‌دهندگان اجازه می‌داد تا کدهایی با قابلیت استفاده مجدد ایجاد کرده و برای رابط‌های گرافیکی به کار ببرند.
دهه 1990 شاهد توسعه زبان‌های برنامه‌نویسی، مانند Perl و Python بودیم که برای توسعه وب استفاده می‌شدند. در اوایل دهه 2000، زبان‌هایی مانند Ruby و PHP برای توسعه وب طرفداران بسیاری در سرتاسر جهان پیدا کردند. امروزه زبان‌های برنامه‌نویسی متنوعی مانند جاوا، سی پلاس پلاس، پایتون و جاوا اسکریپت به طور گسترده‌ای برای برنامه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
زبان برنامه نویسی چیست؟
تا به حال فکر کردید زبان برنامه نویسی چیه و چه کاربردی داره؟ ما با استفاده از یک زبان خاص که برای کامپیوتر قابل فهم باشد، دستورها را به آن منتقل می‌کنیم. این دستورها براساس قواعد و ساختار مشخصی که به آن دستور زبان برنامه‌نویسی می‌گویند، نوشته می‌شوند. هر زبان برنامه‌نویسی دارای واژگان، گرامر و قوانین خاص خود است.
انواع زبان های برنامه نویسی
با شناخت برنامه‌نویسی حالا بهتر است ببینیم برنامه نویسی چه کاربردی دارد؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا باید بدانیم زبان‌های برنامه نویسی به 3 بخش تقسیم می‌شوند.
زبان های سطح پایین
این نوع زبان‌ها به زبان ماشین نزدیک‌تر هستند؛ برای نوشتن سیستم‌عامل‌ها و درایورهای دستگاه استفاده می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به زبان اسمبلی و C اشاره کرد.
زبان های سطح بالا
یادگیری و استفاده از این زبان‌ها نسبت به زبان‌های سطح پایین آسان‌تر است، زیرا به زبان انسان (انگلیسی) نزدیک‌تر هستند. از این زبان‌ها برای نوشتن برنامه‌ها، بازی‌ها و وب‌سایت‌ها استفاده می‌شود. به عنوان مثال پایتون، جاوا و روبی در این دسته قرار می‌گیرند.
زبان‌های اسکریپت‌نویسی
از این زبان‌ها برای خودکارسازی (Automation) کارهای تکراری در حوزه‌های مختلف مثل توسعه وب و مدیریت سیستم استفاده می‌شود. پرل، پایتون و روبی از زبان‌های محبوب اسکریپت‌نویسی هستند.
پرکاربردترین زبان های برنامه نویسی در جهان
بر اساس statista، سایت آمار و گزارش معتبر جهانی، تا سال 2023، جاوا اسکریپت و HTML/CSS رایج‌ترین زبان‌های برنامه نویسی مورد استفاده در میان توسعه دهندگان نرم افزار در سراسر جهان بودند. در ادامه می‌پردازیم به اینکه برنامه نویسی چیست و چه کاربردی دارد؟
برنامه نویسی چه کاربردی دارد؟
رایانه‌ها می‌توانند کارهای شگفت‌انگیری انجام دهند؛ از کامپیوترهای اولیه با قابلیت پردازش یک کلمه ساده و عملکردهای اداری تا ابررایانه‌های فوق‌العاده پیچیده که میلیون‌ها تراکنش مالی را در روز انجام می‌دهند. کامپیوترها در نهایت منجر به ساخت زیرساخت‌هایی شده‌اند که زندگی مدرن امروز را ممکن کرده.
با این حال هیچ کامپیوتری به خودی خود نمی‌تواند کاری انجام دهد؛ تا زمانی که یک برنامه‌نویس به آن دستور دهد. برنامه‌نویسی صرفا نوشتن یک سری دستور برای انجام یک کار واحد نیست. گاهی اوقات برنامه‌نویسی به سادگی جمع دو عدد است؛ اما گاهی می‌تواند یک برنامه بسیار پیچیده و حیاتی باشد.
تفاوت زبان برنامه نویسی و کدنویسی
اکنون که می‌دانیم برنامه نویسی چیست، می‌خواهیم به تفاوت برنامه‌نویسی و کدنویسی بپردازیم. این دو مفهوم، اغلب به جای هم استفاده می‌شوند اما در واقع تعاریف متفاوتی دارند. کدنویسی به زبان ساده، نوشتن کد برای یک برنامه کامپیوتری است، در حالی که برنامه‌نویسی فرایند کلی‌تری است، که شامل کدنویسی، تجزیه و تحلیل مسئله و طراحی الگوریتم‌های مورد نیاز برای ساخت یک برنامه می‌شود. هر دو فرایند بخشی از توسعه نرمافزار هستند. در ادامه به بررسی جذاب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی خواهیم پرداخت؛ تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
زبان برنامه نویسی پایتون
سادگی، خوانایی بالا، کتابخانه‌های غنی و کاربرد در حوزه‌های مختلفی مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، علم داده، توسعه وب و خودکارسازی، پایتون را به یکی از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی تبدیل کرده است.
زبان برنامه‌نویسی JavaScript
زبان اصلی برای توسعه فرانت‌اند وب یا همان جاوااسکریپت، به شما امکان می‌دهد وب‌سایت‌های تعاملی و پویا ایجاد کنید. همچنین با فریمورک‌هایی مانند React، Angular و Vue.js می‌توانید برنامه‌های کاربردی تحت وب بسازید.
زبان برنامه‌نویسی جاوا (Java)
جاوا زبانی قدرتمند و همه منظوره است که برای توسعه برنامه‌های کاربردی بزرگ، سیستم‌های توزیع‌شده و اپلیکیشن‌های اندرویدی استفاده می‌شود.
زبان برنامه‌نویسی سی شارپ (C#)
سی شارپ زبانی شیءگرا و قدرتمند است که توسط مایکروسافت توسعه یافته. این زبان برای توسعه بازی‌های ویدیویی با موتور Unity، برنامه‌های دسکتاپ ویندوز و برنامه‌های وب با فریمورک ASP.NET به کار میرود.
زبان برنامه‌نویسی GO
GO زبانی ساده، سریع و کارآمد است که توسط گوگل توسعه یافته است. از کاربردهای این زبان می‌توان به توسعه برنامه‌های شبکه‌ای، توسعه سیستم‌های ابری و ابزارهای DevOps اشاره کرد.
انواع مشاغل برنامه نویسی
تا اینجا فهمیدیم برنامه نویسی چیست و چه کاربردی دارد؛ حالا می‌خواهیم شما را با انواع مشاعل این حوزه آشنا کنیم.
توسعه‌دهنده وب
توسعه وب به طور کلی به دو بخش سرور و کاربر تقسیم می‌شود.
فرانت‌اند (Front-End) : برنامه‌نویس فرانت‌اند یا سمت کاربر، وظیفه طراحی ظاهری وبسایت را برعهده دارد. این عملیات با استفاده از زبان‌هایی مثل HTML,CSS و JavaScript.. انجام می‌شود.
بک‌اند (Back-End) : برنامه‌نویس بک‌اند یا سمت سرور، وظیفه کدنویسی منطق وبسایت و مدیریت عملکردهای آن با استفاده از زبان‌هایی مثل PHP,Python,Ruby و ... عهده‌دار می‌باشد.
Full-stack : افرادی که به هر دو بخش فرانت‌اند و بک‌اند به طور کامل مسلط باشند فول‌استک نامیده می‌شوند.
توسعه‌دهنده نرمافزار
توسعه‌دهنده اپلیکیشن موبایل: ساخت اپلیکیشن برای سیستم‌عامل‌های اندروید و IOS با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی java,Kotlin یا Swift.
بازی‌سازی: طراحی و ساخت بازی‌های کامپیوتری و موبایلی با استفاده از موتورهای بازی‌سازی Unity یا Unreal Engine.
توسعه‌دهنده نرم‌افزارهای سازمانی: ساخت نرم‌افزارهای کاربردی مختص سازمان‌ها (C#, Java)
Data Scientist
این فرد وظیفه کشف الگوهای جدید از داده‌ها برای پردازش و تحلیل داده‌های بزرگ (Python, R) را برعهده دارد.
یادگیری ماشین (Machine Learning)
یادگیری ماشین، ساخت مدل‌های یادگیری ماشین برای پیش‌بینی و تصمیم‌گیری است که در علم هوش مصنوعی. (Python) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
امنیت سایبری (Cyber Security)
حفاظت از سیستم‌ها و داده‌های یک اپلیکیشن، وبسایت یا سازمان در برابر حملات سایبری برعهده متخصص امنیت سایبری سازمان‌هاست.
چشم انداز شغلی برنامه نویسی
چشمانداز شغلی در این صنعت روشن است. BLS تخمین میزند که تقاضا برای توسعه دهندگان نرمافزار بین سال های 2021 تا 2031 به میزان 25 درصد رشد خواهد داشت. با توجه به تحقیقات BLS ، توسعه‌دهندگان نرمافزار در ایالات متحده به طور متوسط 126 هزار دلار در سال درآمد دارند.
سخن پایانی
از آغاز برنامه‌نویسی تا امروز، این حوزه مسیر طولانی و پر فراز و نشیبی را طی کرده است. با نگاهی به آینده، می‌توان انتظار داشت که برنامه‌نویسی همچنان به عنوان یکی از مهم‌ترین مهارت‌های قرن بیست و یکم باقی بماند. هر زبان برنامه‌نویسی مزایا و معایب خاص خود را دارد و انتخاب بهترین زبان به نیازهای پروژه و تجربه برنامه‌نویس بستگی دارد. با یادگیری اصول برنامه‌نویسی، می‌توانید به راحتی هر زبان جدیدی را فرا بگیرید. اکنون می‌دانید برنامه نویسی چیست؛ اگر نمی‌دانید از کجا باید شروع کرد ما در این راه همراه شما هستیم.
موسسه آموزش عالی ارژنگ با دورههای طراحی وب و پایتون و همچنین تمامی حوزه‌های فناوری اطلاعات، طبق سرفصل‌های بین‌المللی و آخرین متدهای آموزشی همراه مهارت‌آموزان عزیز در سراسر ایران است. برای کسب اطلاعات درباره دوره‌ها و شناخت اساتید، وارد وبسایت ارژنگ شده و روی صفحه تقویم دوره‌ها کلیک کنید.
به عنوان اولین نفر، نظر خود را بنویسید!