آموزش مقدماتی میکروتیک | میکروتیک چیست؟

به دنیای جذاب میکروتیک خوش آمدید!

میکروتیک نام یک شرکت سخت‌افزار شبکه در کشور لتونی است که محصولاتی همچون روتر، سوئیچ شبکه، تجهیزات بی‌سیم و RouterOS را با قیمت‌های مناسبی به فعالان و کارشناسان دنیای شبکه ارائه می‌دهد.

البته ارزان بودن محصولات میکروتیک دلیلی بر بی‌کیفیتی آنها نیست؛ بلکه محصولات این شرکت با جلب اعتماد کاربران خود، روند فروش صعودی داشته‌اند. امروزه میکروتیک با وجود روترهای قدرتمند سریCCR  خود، جایگاه مخصوصی در میان شرکت‌های بزرگ توسعه شبکه یافته‌ است. در این مقاله قصد آموزش مقدماتی میکروتیک و مفاهیم اساسی آن را برای علاقه‌مندان به محصولات این شرکت ارائه کنیم. تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

آموزش مقدماتی میکروتیک: هر آنچه که برای آغاز این مسیر باید بدانید

در حال حاضر مهمترین محصول میکروتیک، سیستم ‌عامل میکروتیک یا MikroTik RouterOS نام دارد. این سیستم ‌عامل یک مسیریاب با هسته لینوکس بوده که علاوه بر قابلیت نصب بر روی کامپیوترهای شخصی، به صورت بسته‌های نرم‌افزاری-سخت‌افزاری نیز به بازار ارائه شده است.

پس از نصب این سیستم‌عامل بر روی سخت‌افزار اختصاصی میکروتیک (RouterBOARD) و یا کامپیوترهای استاندارد بر مبنای X86، سخت‌افزار مورد نظر به یک مسیریاب شبکه تبدیل شده و ویژگی‌هایی همچون دیواره‌ی آتش، خدمات VPN، خدمات پهنای باند، نقطه‌ی دسترسی (Access Point) و قابلیت‌های دیگری را در شبکه‌های بی‌سیم ارائه می‌دهد.

برای ارتقای سطح عملکرد این سیستم‌عامل باید مجوز یا همان لایسنس (License) هر ویژگی را دریافت کنید. در تصویر زیر، لیستی از لایسنس‌ها، به همراه ویژگی‌ها و قیمت آن‌ها نمایش داده شده است.

در ادامه به معرفی مفاهیم مهم و اساسی در مبحث آموزش مقدماتی میکروتیک می‌پردازیم.

مجوز استفاده یا License

میکروتیک بر روی دستگاه‌های خود، مجوزهایی را به کاربران ارائه می‌دهد. در حال حاضر این مجوزها در سطوح 3، 4، 5 و 6 به خریداران ارائه می‌شوند. با افزایش سطح هر مجوز، امکانات مدیریتی ارائه شده به کاربران نیز افزایش خواهد یافت. برای مثال مجوزی با سطح 6 به خریدار این امکان را می‌دهد که با استفاده از تمامی ویژگی‌های میکروتیک، کاربران نامحدودی را مدیریت کند.

اکنون به معرفی برخی از نکات مهم در مورد لایسنس‌ها می‌پردازیم:

• مجوزها (Licenses) مادام‌العمر بوده و بدون هیچ محدودیتی RouterOS قابل به‌روزرسانی هستند.
• این مجوزها هیچ محدودیتی در تعداد پورت‌ها ندارند.
• امکان ارتقای از یک مجوز به مجوز سطح بالاتر وجود ندارد.
• مجوزها وابسته به هارد دیسک بوده و بر روی هارد دیسک دیگری قابل اجرا نیستند.
• امکان انتقال هارددیسک بین روترها وجود دارد و از این لحاظ هیچ مشکلی برای مجوز به وجود نخواهد آمد.
• در صورت خرابی هارد دیسک بهتر است یک مجوز جدید خریداری شود.
• تمامی مجوزهای میکروتیک به مدت 15 الی 30 روز از طریق email پشتیبانی می‌شوند.
• برای درج مجوز  License در قسمت Board روتر می‌توانید مجوز را در ترمینال الصاق (Paste) کرده و یا از طریق Winbox آن را Import کنید.
• میکروتیک دارای 7 مجوز مختلف از سطح صفر تا 6 است. مجوز License سطح صفر یک نسخه آزمایشی بوده و بیشتر از 24 ساعت کار نخواهد کرد.
• در حال حاضر License سطح 2 ارائه نمی‌شود.

License سطح 3 مختص روترهای وایرلس بوده و برای نسخه رایانه‌های شخصی X86 ارائه نمی‌شود.

سخت‌افزار میکروتیک

از نظر سخت‌افزاری میکروتیک شامل 3 دسته مختلف بوده و سیستم‌عامل تمامی آن‌ها RouterOS  است. این سخت‌افزارها عبارتند از:

1. روترهای اترنت (Ethernet)
2. روترهای وایرلس
3. سوئیچ ها

روترهای میکروتیک به دو مدل مختلف ارائه می‌شوند. نوعی از این روترها به صورت مادربرد ارائه شده و نیازمند کیس (Case) جداگانه‌ای هستند.(عکس اول) با این حال مدل دوم آن‌ها از طریق شکاف Mini PCI قابلیت توسعه دارند. (عکس دوم):

هیچ کدام از سخت‌افزارهای میکروتیک دکمه‌ی روشن و خاموش نداشته و به محض اتصال برق روشن می‌شوند. در صورت Shutdown شدن این سخت‌افزارها، برای روشن کردن مجدد باید آن‌ها را یک بار از برق جدا کرده و دوباره وصل کنید.

در صورت مجهز بودن روتربرد (RouterBOARD) به کارت وایرلس، هیچ‌گاه بدون اتصال آنتن مناسب اقدام به روشن کردن آن نکنید. زیرا در این حالت احتمال خطر برای کارت وایرلس وجود خواهد داشت. با این حال لازم به ذکر است که در کانفیگ پیش‌فرض میکروتیک‌ها ، کارت وایرلس در حالت غیرفعال قرار دارد.

RouterOS

همان‌طور که قبلا اشاره شد، RouterOS یک سیستم‌عامل بر پایه‌ی لینوکس بوده که به صورت پیش‌فرض بر روی سخت‌افزار میکروتیک RouterBOARD نصب شده‌است.

میکروتیک از تمام رابط‌های مورد نیاز برای برقراری ارتباط با سایر دستگاه‌ها پشتیبانی می‌کند. رابط‌های Ethernet، SEP، USB، PCI، Mini PCI، Mini PCI Express، COM Port و MicroSD جزو موارد تحت پشتیبانی میکروتیک به شمار می‌روند.

زمانی‌ که RouterOS بر روی کامپیوتر شخصی نصب می‌باشد، به راحتی می‌توان درایوهای مورد نیاز را بر روی آن اضافه کرد. اما در صورتی که قصد افزودن یک درایور اضافی بر RouterOS روی سخت‌افزار RouterBOARD داشته باشید، باید از درایوهای موجود در سایت میکروتیک  استفاده کنید.

برخی از ویژگی‌های این سیستم عامل عبارتند از:

• مسیریابی (Routing): میکروتیک می‌تواند یک مسیریاب قوی در شبکه باشد. این مسیریاب با سرعت بالای Boot و عملکردی خودکار، نیازی به طی کردن مراحل ورود یا استارت ندارد.
• : میکروتیک می‌تواند به عنوان یک دیواره آتش در شبکه مورد استفاده قرار بگیرد. این فایروال می‌تواند در یک قسمت لایه‌ی دوم مدل OSI و در قسمت دیگر هم لایه‌های سوم تا هفتم مدل OSI را مدیریت نماید.
• مدیریت پهنای باند (Bandwidth Management): میکروتیک شامل الگوریتم‌های کنترل پهنای باند قدرتمند و متنوعی است.
• : میکروتیک علاوه بر ایجاد پروتکل برای سایر دستگاه‌ها، دو پروتکل Nstreme و Nv2 را مختص دستگاه‌های میکروتیک ایجاد کرده است. این پروتکل‌ها در شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• پیاده سازی سرویس‌هایی مانند Hotspot، VPN Server، DHCP Server در میکروتیک، قابل اجرا و استفاده هستند.

برنامه‌ی کاربردی Winbox

برنامه‌ای که شرکت میکروتیک برای سیستم‌عامل مایکروسافت ویندوز (Microsoft Windows) تعیین کرده‌ است، Winbox نام دارد. این برنامه یک رابط گرافیکی کاربر است که برای پیکربندی مسیریاب و نظارت بر کارکرد آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در کنار برنامه‌ی Winbox، سیستم‌عامل مایکروسافت ویندوز امکان دسترسی از طریق Telnet، FTP، SSH را فراهم می‌کند. همچنین رابط کاربری این سیستم‌عامل جهت دسترسی مستقیم از طریق برنامه‌های کاربردی نیز در دسترس کاربران قرار گرفته است.

دوره‌های آموزشی میکروتیک

میکروتیک نیز همانند سیسکو، مدارکی را برای نشان دادن سطح توانایی افراد در استفاده از تجهیزات خود در نظر گرفته و دوره‌هایی را نیز در این زمینه تدوین کرده است. این دوره‌ها شامل موارد زیر است:

MTCNA: MikroTik Certified Network Associate

این دوره‌ی ابتدایی در واقع پیش‌نیازی برای دوره‌های دیگر میکروتیک به شمار می‌رود. با این حال اگر قصد شرکت در این دوره را دارید، باید دوره Network+ به عنوان پیش‌نیاز را گذرانده باشید.

MTCRE: MikroTik Certified Routing Engineer

این دوره مربوط به مباحث پیشرفته‌ی روتینگ است.

MTCWE: MikroTik Certified Wireless Engineer

این دوره مربوط به مباحث پیشرفته‌ی وایرلس است.

MTCTCE: MikroTik Certified Traffic Control Engineer

این دوره مربوط به مباحث پیشرفته‌ی کنترل باند DNS، Mangle، Firewall، QoS، DHCP و Web Proxy است.

MTCUME: MikroTik Certified User Management Engineer

این دوره به طرح مباحث پیشرفته Tunneling، Hotspot و همچنین استفاده از RADIUS Server می‌پردازد.

MTCINE: MikroTik Certified Inter-networking Engineer

این دوره‌ی پیشرفته به منظور آموزش مباحث BGP، MPLS و مهندسی ترافیک تدوین شده است.

پیش به سوی آموزش عمیق‌تر میکروتیک!

در این مقاله به معرفی برخی از مهم‌ترین مفاهیم موجود در آموزش مقدماتی میکروتیک پرداختیم. با توجه به پیچیدگی و پروژه محور بودن مباحث میکروتیک، شرکت در دوره‌های مربوطه یک شیوه عالی برای یادگیری مباحث مربوط به آن است.

در حال حاضر توانایی‌ها و مدارک آموزشی مربوط به شبکه اهمیت بالایی در بازار کار دارند. با شرکت در دوره‌های معرفی شده در این مقاله می‌توانید در سریع‌ترین زمان ممکن و به صورت کاملاً عملی مباحث مربوط به آموزش مقدماتی میکروتیک را یاد گرفته و به فعالیت در این حوزه جذاب و جدید بپردازید.